εξαρτήσεις από ουσίες, ανθρώπους, καταστάσεις

Δεν είναι όμως οι μόνες εξαρτήσεις που υπάρχουν σήμερα. Πάρα πολύς κόσμος υποφέρει, είτε φανερά, είτε μυστικά, από πολλές άλλες, όπως είναι ο τζόγος, το φαγητό (βουλιμία, υπερφαγία, ανορεξία), η σεξομανία, το Ιnternet, ο υπερκαταναλωτισμός, η εργασιομανία, η κλεπτομανία, ο καπνός, η γυμναστική, η TV (όταν γίνονται με τρόπο έμμονο και ψυχαναγκαστικό) κ.λπ. 

Επίσης, μία άλλη μορφή εξάρτησης είναι η εξάρτηση από ανθρώπους ή, όπως αποκαλείται, συνεξάρτηση (codependence). Στις συνεξαρτητικές σχέσεις, πολλές φορές, αλλά όχι απαραίτητα, υπάρχει κάποιος εθισμός, π.χ. αλκοολική γυναίκα και συνεξαρτώμενος άνδρας, ναρκομανής γιος και συνεξαρτημένη μαμά, εργασιομανής άνδρας ή γυναίκα και συνεξαρτημένα αδέρφια κ.λπ. Οι συνεξαρτημένοι άνθρωποι εξαρτώνται από κάποιον δικό τους άνθρωπο ή και από την εξαρτητική ή δυσλειτουργική συμπεριφορά του, όπως ίσως μία απαξιωτική συμπεριφορά, την άσκηση βίας κ.λπ. Προσπαθούν μάταια να ελέγξουν το πιόμα του ναρκομανή ή του αλκοολικού, το παιχνίδι του τζογαδόρου, και πάει λέγοντας. Δεν μπορούν να έχουν ισότιμες σχέσεις, υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολεύονται να διεκδικήσουν και να θέτουν όρια. Στις σχέσεις αυτές δεν υπάρχει το υγιές νοιάξιμο και η αγάπη, αλλά παιχνίδια δύναμης, ελέγχου και θυματοποίηση. Κανείς, ούτε ο εξαρτημένος ούτε ο συνεξαρτημένος, δεν παίρνει την ευθύνη της ζωής του.

 Η εξάρτηση είναι ασθένεια, μια από τις πιο διαδεδομένες και επώδυνες ασθένειες της σύγχρονης εποχής. 

Είναι μια προοδευτική αρρώστια, σωματική, διανοητική και πνευματική. Εμπεριέχει εμμονή, ψυχαναγκασμό, απομόνωση, ντροπή, απελπισία. Η προσπάθεια ελέγχου των συναισθημάτων είναι κάτι κοινό σε όλες τις εξαρτήσεις. Ο εξαρτημένος είτε αποφεύγει να βιώσει τα συναισθήματά του, όταν είναι δυσάρεστα (πόνος, οδύνη, φόβος, ντροπή, ενοχές κ.λπ), είτε προσπαθεί να τα εντείνει, όταν είναι ευχάριστα (ευδαιμονισμός).

 Ο αλκοολικός βιώνει την αλλαγή στη διάθεσή του, πίνοντας. Ο ναρκομανής, κάνοντας χρήση ουσιών. Το άτομο με διατροφικές διαταραχές, με την υπερφαγία, ή τη στέρηση. Ο τζογαδόρος, στοιχηματίζοντας. Ο κλεπτομανής, κλέβοντας. Ο εθισμένος στην αδρεναλίνη, κάνοντας επικίνδυνα σπορ ή οδηγώντας με υπερβολική ταχύτητα. Ο σεξομανής, κοιτώντας πορνογραφικό υλικό ή προσπαθώντας να κάνει sex με κάποιον εντελώς άγνωστο. Ο εθισμένος στο Ιnternet μένει ατελείωτες ώρες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή. Ο εργασιομανής, δουλεύοντας άλλη μια ώρα και άλλη μια ώρα. Ο συνεξαρτημένος, προσπαθώντας άλλη μια φορά να ελέγξει και να χειριστεί τον σύντροφο του, ή τα παιδιά του, αδέρφια κ.λπ. 

Ο εξαρτημένος και ο συνεξαρτημένος αποδρά από τον εαυτό του και την πραγματικότητα, κυνηγώντας μια ψεύτικη ευτυχία, αλλά εγκλωβίζεται όλο και περισσότερο στον κύκλο του εθισμού. 

Η θεραπεία της εξάρτησης και της συνεξάρτησης είναι δυνατή σε κάθε άνθρωπο που υποφέρει, αρκεί να το παραδεχτεί και να ζητήσει βοήθεια. 

Βαγγέλης Βελέτσος  Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Εξαρτήσεων