Δεν έχει, δηλαδή, σημασία αν το μωρό σας μάθει να κάθεται στους πρώτους έξι ή στους οκτώ μήνες της ζωής του ή αν θα κάνει τα πρώτα του βήματα στους 10, στους 12 ή στους 15 μήνες.
Από τη στιγμή που ο παιδίατρος είναι ικανοποιημένος από την εξέλιξη του παιδιού και σας διαβεβαιώνει ότι βρίσκεται μέσα στο φυσιολογικό εύρος της ανάπτυξης, δεν έχετε κανένα λόγο να ανησυχείτε και να καταφεύγετε σε άσκοπες συγκρίσεις με τα παιδιά των φίλων και των γνωστών. Να θυμάστε ότι κάθε παιδί είναι μια ξεχωριστή περίπτωση και ζητά από μας να σεβαστούμε τη μοναδικότητά του.
Η ανάπτυξη ενός παιδιού πρέπει να ελέγχεται συστηματικά σε κάθε ηλικία που έχουν καθιερώσει διεθνώς οι παιδίατροι ως 'ορόσημο'. Σύμφωνα, λοιπόν, με την ηλικία του, κατά τις πρώτες έξι εβδομάδες το μωράκι παρακολουθεί τη μητέρα του και της χαμογελά όταν το περιποιείται, όταν το ταΐζει ή του σιγοτραγουδά. Τρομάζει όταν ακούει ένα δυνατό θόρυβο και στρέφει το πρόσωπό του προς τον ήχο μιας κουδουνίστρας, όταν την ακούσει κοντά του. Παρακολουθεί ένα κινούμενο αντικείμενο που απέχει 30 εκατοστά από αυτό. Αρχίζει να στηρίζει το κεφάλι του και να ελέγχει τις κινήσεις του κεφαλιού.
Στους οκτώ μήνες, το μωράκι σας παίζει με τα χεράκια και τα ποδαράκια του. Μπορεί να μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χεράκι στο άλλο και συνήθως ότι βρει το βάζει στο στόμα του. Σχηματίζει τις πρώτες συλλαβές: 'νταντά, μπα-μα'. Βγάζει ποικίλες χαριτωμένες κραυγούλες και ακατάληπτες δικές του 'λέξεις' και μελωδικούς ή άναρθρους ήχους. Γελάει και γυρίζει όταν φωνάζουν το όνομά του. Προσηλώνει το βλέμμα του στα παιχνίδια του ή σε άλλα αντικείμενα. Απλώνει τα χέρια του και πιάνει διάφορα πράγματα που βρίσκονται κοντά του. Μπορεί να μείνει μόνο του και ελέγχει τις κινήσεις του σώματός του. Μπορεί να γυρίσει από μπρούμυτα ανάσκελα και αντιστρόφως.
Όταν γίνει ενός έτους το μωράκι σας, θα δείτε ότι ξέρει να χειροκροτά, να πίνει με το ποτήρι του, να λεει 'μαμά', 'μπαμπά' και να ανταποκρίνεται πλήρως στο όνομά του. Μπορεί να κρατήσει σταθερά δύο κύβους στο χέρι του. Αρχίζει, όμως, να πετάει και διάφορα πράγματα στο πάτωμα. Να δείχνει με το δείκτη του ένα πρόσωπο όταν του το ζητήσουν. Γενικώς είναι συνεργάσιμο. Κάνει τα πρώτα του βήματα στηριζόμενο στην αρχή σε κάποιο έπιπλο ή στο χέρι της μαμάς και του μπαμπά.
Στους 18 μήνες, παρατηρείτε ότι το βλαστάρι σας μεγάλωσε για τα καλά. Παίρνει το κουτάλι και τρώει μόνο του το φαγητό του. Μπορεί να δημιουργήσει ένα μικρό χάος, αλλά μην πτοείστε. Μέσα στο πρόγραμμα είναι και αυτό. Δείχνει ότι ξέρει να βγάζει τα παπούτσια και τις κάλτσες του, δυσφορεί όταν κάτι το ενοχλεί και υπακούει σε απλές εντολές. Περπατά πλέον σταθερά και αρχίζει να δείχνει τις... καλλιτεχνικές κλίσεις του, παίρνοντας ένα μολύβι και μουντζουρώνοντας τα πάντα. Το παιδάκι σας αρχίζει να ελέγχει τους σφιγκτήρες του στα δύο χρόνια. Συνεπώς, είναι μια καλή ηλικία για να το απαλλάξετε από την πάνα και να το μάθετε να πηγαίνει μόνο του στην τουαλέτα.
Για να γίνει αυτό χρειάζονται κουβέντα, εξηγήσεις και σταδιακή μετάβαση από την πάνα στο γιο - γιο. Το αγγελούδι σας αρχίζει να επικοινωνεί μαζί σας, σχηματίζοντας φράσεις με τρεις και τέσσερις λέξεις. Παίζει μόνο του με τα παιχνίδια του, προσπαθεί να ντυθεί, τρώει με κουτάλι και με πιρούνι, ενώ παρακολουθεί και τα άλλα παιδάκια, όταν τα βλέπει να παίζουν. Αρχίζει να τρέχει, να παίζει μπάλα και να λέει το όνομά του. Έπειτα από έξι περίπου μήνες, νιώθει και φαίνεται πιο σίγουρο για όλες τις κινήσεις που κάνει. Ελέγχει πια τους σφιγκτήρες του, ξέρει να κρατά το μολύβι ανάμεσα στα δάχτυλα, μιμείται, αρχίζει να ξεχωρίζει τα διάφορα χρώματα.
Στα τρία χρόνια, το παιδί σας μπορεί να βάλει και να βγάλει μόνο του τα ρούχα του, με μια μικρή βοήθεια από σας. Ξέρει να πηγαίνει στην τουαλέτα, πλένει και σκουπίζει τα χέρια του, κάνει προτάσεις με περισσότερες λέξεις. Βεβαίως, γνωρίζει το όνομά του, αλλά και το φύλο του, αν είναι αγόρι ή κορίτσι, λέει την ηλικία του. Ζωγραφίζει κύκλους και όχι πια μόνο μουντζούρες, τρέχει γρήγορα και ξέρει να κάνει ποδήλατο με τρεις ρόδες. Σε αυτή την ηλικία μπορεί να χτίζει πύργους με εννιά κύβους, βοηθά τη μαμά να τακτοποιεί διάφορα πράγματα και κάνει συνέχεια ερωτήσεις.